Onderzoeken en controles tijdens mijn zwangerschap

Tijdens je zwangerschap zul je veel contact hebben met de huisarts of verloskundige. Hier hoef je je absoluut geen zorgen over te maken: deze onderzoeken zijn bedoeld om te controleren of alles goed gaat!

Het eerste prenatale onderzoek

Als je eenmaal weet dat je zwanger bent, is het tijd om een afspraak te maken met een verloskundige bij jou in de buurt voor het eerste prenatale onderzoek. Dat vindt gewoonlijk plaats voor het einde van het eerste trimester, meestal tussen de 7e en 10e week van je zwangerschap. Tijdens deze eerste afspraak kijkt de verloskundige naar jouw algemene gezondheid: gewicht, bloeddruk, hartslag, jouw persoonlijke medische geschiedenis en eventuele ziektes in jouw familie en die van je partner (diabetes, hoge bloeddruk etc.). Aan de hand van informatie over je laatste menstruatie kan de verloskundige berekenen hoe lang je al zwanger bent en dus ook wanneer de uitgerekende datum voor je bevalling is.

Daarnaast worden er aanvullende onderzoeken gedaan:

• een bloedonderzoek om controleren op hepatitis B, hiv en syfilis en om je bloedgroep en rhesusfactor te bepalen of te bevestigen.
• een urineonderzoek om een eventueel te hoog eiwit- en suikergehalte op te kunnen sporen.
• bij de eerste termijnecho (tussen de 9e en 12e week, ook wel de 10-weken-echo genoemd) kun je voor het eerst de omtrek van het lijfje van je baby zien. De kosten voor deze echo worden volledig vergoed door je zorgverzekeraar. Als je verloskundige niet beschikt over echoapparatuur word je doorverwezen naar het ziekenhuis. Tijdens deze echo wordt ook de duur van je zwangerschap bevestigd (en daarmee ook je uitgerekende datum). Ook wordt de zogenaamde 'kop-staartmeting' gedaan om de uitgerekende datum te bepalen, er wordt gekeken of het eventueel een meerling is en je zult ook voor de eerste keer het hartje van je kindje horen kloppen.
• Vrouwen boven de 36 jaar krijgen tussen de 11e en 14e week ook een combinatietest aangeboden (een nekplooimeting door middel van echografisch onderzoek met een aanvullend bloedonderzoek) vanwege de verhoogde kans op eventuele afwijkingen.
• De tweede echo vindt plaats rond de 20e week van je zwangerschap en wordt ook volledig vergoed door je zorgverzekeraar; deze echo wordt ook wel het SEO genoemd, het structureel echoscopisch onderzoek. Tijdens deze echo wordt je kindje uitgebreid bekeken en gemeten en worden ook eventuele afwijkingen vastgesteld. Bij deze echo is het meestal mogelijk om het geslacht van het kindje te bekijken - als je dat wilt natuurlijk!
• Rond de 30e week kan er nog een derde echo worden gedaan, een zogenaamde groei-echo, om de ligging van je kindje en van de placenta te beoordelen. Deze echo wordt echter niet door alle verzekeraars vergoed, als hier geen medische indicatie voor is.
• Bij een vruchtwaterpunctie wordt er met behulp van een naald een beetje vruchtwater afgenomen dat vervolgens in het laboratorium wordt onderzocht. Door middel van deze test kunnen bepaalde afwijkingen worden opgespoord, zoals het syndroom van Down. Dit onderzoek wordt aangeraden wanneer er bij een van de ouders erfelijke factoren aanwezig zijn, wanneer de moeder 36 jaar of ouder is of wanneer er bij de combinatietest een verhoogde kans is aangetoond op eventuele afwijkingen. Een vruchtwaterpunctie kan pas plaatsvinden na de 16e week.
• Een vlokkentest, waarbij er wat cellen van de placenta worden weggenomen voor onderzoek, kan eerder worden gedaan, maar de uitslag is iets minder zeker dan bij een vruchtwaterpunctie. Je verloskundige kan je meer informatie geven over deze onderzoeken.

De combinatietest, vruchtwaterpunctie en vlokkentest zijn onderzoeken die in Nederland vallen onder de term 'prenatale diagnostiek'. Ze worden vergoed als er een medische indicatie voor is. De kans op een miskraam bij de vlokkentest en vruchtwaterpunctie is minder dan 1%. Na ongeveer twee weken is de uitslag bekend.

Ten slotte krijg je van je verloskundige een verklaring die je nodig hebt voor het regelen van eventueel zwangerschaps- en bevallingsverlof bij je werkgever.

Periodieke controles

Na de eerste afspraak krijg je nog een aantal standaard controles bij de verloskundige. Tot de 24e week is dat om de vier weken, tussen de 25e en de 30e week om de drie weken, tussen de 31e en 36e week om de twee weken en daarna om de week. Bij deze controles kijkt de verloskundige o.a. naar je gewicht, bloeddruk, de stand van je baarmoeder en het hartje van je baby.

Jeroen en Amber, de ouders van een lief klein meisje, Noortje (6 maanden oud)

"Amber en ik wilden van tevoren niet weten of het een jongen of meisje zou worden. We wilden graag dat het tot aan het eind een verrassing zou blijven en de natuur gewoon zijn werk laten doen. Bij de echo vertelden we dat daarom aan de assistente. Vervolgens kwam de verloskundige en die deed keurig alle metingen: van de schedel, de armen en benen enzovoorts. Hand in hand keken we gefascineerd naar de beelden op het scherm met een gelukzalige glimlach! Aan het eind van het onderzoek verkondigde de verloskundige: "Ze ziet er perfect uit!" Eerst waren we sprakeloos! Toen barstten we in lachen uit..."